Çakma Tercüme mi? Orijinal Tercüme mi?

“Yanlış mı okuyorum?” diye soruyorsunuz. “Hayır, doğru okudunuz.” Aldığınız ayakkabının, çantanın, kıyafetin ve saatin olduğu gibi tercümenin de çakması ve orijinali var. Her ne kadar kulağa komik ya da ilginç gelse de işin gerçeği aslında hiç de öyle değil. Farkında olmadan çakma tercüme yaptırmış olabilir ya da çakma tercüme sahibi olabilirsiniz. “Peki bu nasıl olabiliyor? Tercümemi yeminli tercümana yaptırmıştım.” diye sorabilirsiniz. Bu yazımız kafanızdaki tüm soruları giderecek ve bazı yeminli tercümelerin de çakma tercüme olabileceğini size göstererek orijinalinden nasıl ayırt edebileceğinize dair önemli ipuçları verecektir.

Orijinal ve çakma ürün kavramı ve gerçeği maalesef hizmet sektörüne de girdi. Son yıllarda sıkça sadece aldığı üründen değil aldığı hizmetten memnun olmayan kişilere de rastlıyoruz. Mesela “Ben bunu böyle istememiştim.”, “Ben bunun böyle olacağını beklemiyordum.”, “Bu niye yanlış oldu?” veya “Bu niye işime yaramıyor?” diyen bir çok kişi var. Oysa bu sorularının cevapları kendilerinde yatıyor. Çünkü sebebi ilgili kişinin yaptığı yanlış tercihtir. “Her şeyin bir bedeli vardır” sözü çok doğru söylenmiş bir sözdür. Eğer bir şeye onun bedelini yeterince ödemeden sahip olmak istiyorsanız bilin ki eninde sonunda sizi üzecek bir sorunla karşı karşıya kalacaksınız.

Aynı husus tercüme sektöründe de geçerli. Tercüme ettireceğiniz bir metin var. Elbette bu işi en uygun fiyata yaptırmak istiyorsunuz. Çünkü şöyle diyorsunuz “Tercüme tercümedir. Bunda ne gibi fark olabilir?”. Evet, size göre fark olmayabilir. Ancak yaptırdığınız tercümeyi kullanacak kişi için fark çok büyük olacaktır. İnternete girdiniz ve tercüme bürosu aramaya başladınız. Karşınıza çok sayıda tercüme bürosu çıktı. Teklif almak için işinizi birkaç büroya yolladınız ve size teklifler geldi. Kimisi tercüme 8 Lira diyor kimisi 15 Lira kimisi de 25 Lira diyor. “8 Lira çok iyi bir fiyat.” dediniz ve en düşük fiyatı veren tercüme bürosuna işinizi yolladınız. Harika! Ancak yolladığınız yerde tercümeyi kim yapacak düşünmediniz. Düşünmeye gerek var mı? Sanki yok. Neticede “Bunu bir tercümandan başka kim yapacak.” dediniz. İşte burada yanıldınız. Şimdi perdeyi aralamanın zamanı geldi. Profesyonel bir tercümanla demiyorum, herhangi bir tercümanla çalışan bir tercüme bürosunun dahi söz konusu işi o fiyata yapması mümkün değil. Kim emeğinin karşılığını almadan size hizmet verir? Ya da beklentilerinize uygun hizmet verir mi? Hayır. Tercümeniz maalesef tercüman vasfına sahip olmayan biri tarafından yapılacak ve size “yeminli tercüme” diye sunulacak. Siz de bunu alacak ve resmi bir makama vereceksiniz. Resmi makam bunu okuyacak, inceleyecek ve size iade edecek. Neden? Çünkü tercüme hatalarla dolu ve amacına uygun tercüme edilmemiş olacak. Ayrıca tercümeyi yapan “yeminli tercüman”ın aslında kayıtlı, yasal izinlere ve yetkiye sahip bir yeminli tercüman olmadığı anlaşılacak. İşte o anda elinizdeki tercümenin bir “çakma tercüme” olduğunu ve “çakma tercüme mağduru” olduğunuzu anlayacaksınız.

Peki tercüme yaptırmak isteyen biri olarak ne yapmam gerekiyor? Nelere dikkat etmeliyim? En başta tercüme işleminde fiyatın tek kriter olmadığını bilmelisiniz. Hatta en son kriterdir. Öncesinde meslek federasyonu tarafından verilen yeminli tercüme bürosu işletme izni var mı, sahip olması gereken kalite belgelerine sahip mi, profesyonel tercümanlarla çalışıyor mu, tercümanların resmi kurumlara kaydı var mı diye sorgulamalısınız. Daha sonra referanslarını inceleyebilir, sosyal medyada yer alan yorumlara ve puanlarına bakabilirsiniz. Bunun da ötesinde iş bitiminde size kalite sertifikasının örneğini sunmasını ve belgelerin kabul edilebilirliğini garanti etmesini isteyebilirsiniz. Size bunları sunan bir tercüme bürosunun “çakma tercüme” üretme ihtimali sıfırdır. Bunlara dikkat ederseniz “orijinal tercüme” yaptırmış olur ve tercümenizi kabul edilmeme derdi olmadan dilediğiniz yerde kullanabilirsiniz. “Kalitenin önemi yok işimi görsün yeter.” düşüncesiyle ancak kendinizi kandırmış olursunuz. “Çakma tercüme” iş görmez!!!