Deneme Tercümesi Nedir?

Deneme tercümesi nedir? Deneme tercümesini kim ister? Deneme tercümesi niçin talep edilir? En önemlisi deneme tercümesiyle kim kimi dener? Hangi açıdan dener? Bu yazımızla tercüme dünyasının önemli kavramlarından biri olan deneme tercümesini irdeleyeceğiz. Yazının sonunda birçok okuyanın deneme tercümesini sorgulayacağı kesindir.

Deneme tercümesi genellikle potansiyel müşteriler tarafından tercümandan ya da tercüme bürosundan istenilir. Bunu talep eden tarafın temel amacı tercümeyi yapacak tercümanın konuya ne kadar vakıf olduğunu, işini iyi bilip bilmediğini, yaptıracağı tercümeden verim elde edip edemeyeceğini görmektir. Deneme tercümesi müşteriye fiili bir tercüme hizmeti öncesi sunulan kısa birkaç satırdan ibaret bir tercümedir. Deneme tercümesine esas teşkil edecek metni genellikle müşteri seçer ve tercümana iletir. Tercüman da bu metni en iyi şekilde tercüme ederek müşteriye yaptığı işin kalitesiyle ilgili fikir vermeye çalışır. Tercüman bir nevi müşteriye “İşte bu benim tercümem. Beni ölç, değerlendir ve kabiliyetimi sınayarak bana not ver” der. Sizce bu işte bir terslik yok mu peki? Olaya hemen farklı bir bakış açısıyla farklı bir sektörle yaklaşalım. Çok basit bir örnekleme yapalım: Bir restorana yemek yemeye gittiniz. Garsondan “Aşçınız nasıl yemek yapıyor bir göreyim? Beğenirsem sipariş vereceğim.” dediğinizi düşünün. Böyle bir şey mümkün mü? Değil!

Bir müşteriye deneme tercümesi yapmak, bir tercüman için kesinlikle bir teslimiyettir. Bu bu kadar basit! Çünkü deneme tercümesi yapmayı kabul etmekle birlikte, müşteriye “Gel beni sına.” demiş oluyorsunuz. Bu durumda şu soruyu sormak gerekir: İşin uzmanı kim? Kim tercüman? Kim müşteri? Sanki müşteri işin uzmanı oluyor siz de onun not verdiği öğrencisi oluyorsunuz. Hatta deneme tercümesi sonunda müşteri size “Ben işinizi beğenmedim. Siz işinizi bilmiyorsunuz.” diyebiliyor.

Netice itibariyle biz tercümanlar ya da tercüme büroları bize gelen deneme tercümesi taleplerini açık ve net olarak kabul etmemeliyiz. Kim bizim işimizi bizden daha iyi bilebilir ve bizi sınayabilir? İşin uzmanı biziz. Bu bizim mesleğimiz. Biz bu işin profesyoneliyiz. İşi kapmak, müşteriyi ikna etmek için kendimizi küçük düşürmemeliyiz. Hangi meslek mensubu birisi işini bilmeyen biri tarafından hür iradesiyle sınanmayı, denenmeyi kabul eder. Biz tercümanlardan “deneme tercümesi” isteyen kişilerin çoğu deneme metninin diline dahi vakıf değildir.

Peki “deneme tercümesinin” bir alternatifi var mıdır? Vardır. O da bizim referanslarımızdır. Tercüman ve tercüme bürosu olarak bizden “deneme tercümesi” talep eden müşterilere referanslarımızı incelemelerini söyleyebiliriz. Referanslar, müşteriye hakkımızda bir deneme tercümesinden daha fazlasını verir. İşin profesyonel yönü de zaten budur. Birçok Avrupa ülkesinde referans belirtilmesi yaygındır. Potansiyel ve bilinçli bir müşteri tercümana ya da tercüme bürosuna referanslarını sorar. “Deneme tercümesi” kavramı sektörümüz tarafından yaratılmasına müsaade edilmiş bir kavramdır. Artık “deneme tercümesine” müsaade etmeyelim!