Tercümede Kontrol İşlemi

Tercümenin en önemli aşamalarından biri kontrol aşamasıdır. Yapılan tercümenin birçok açıdan incelenmesi ve gözden geçirilmesi gerekmektedir. Tercümede gerekli kontroller yapıldıktan ve tercümenin kalite standartlarına uygunluğu denetlendikten sonra müşteriye teslim edilebilir. Peki tercüme nasıl kontrol ediliyor? Bu kontrolü kimler yapıyor? Her tercüme kontrol edilir mi? Kontrol işlemi için ayrıca ücret ödemek gerekir mi?

Tercüme bitti. Peki iş bitti mi? Müşteriye teslim edilebilir mi? Hayır. Bir belgenin bir dilden diğer dile tercüme edilmesi kadar yapılan tercümenin gözden geçirilmesi ve kontrol edilmesi de çok önemlidir. Kontrol aşamasında tercümeyi yaparken meydana gelen çeşitli sebeplere bağlı hatalar tespit edilir ve giderilir. Bu hataların en başında dikkat eksikliği ya da acele nedeniyle yapılan yazım hataları gelir. Yazım hatalarını genellikle cümle bozuklukları ve terminoloji hataları takip eder. Tercüme kontrol edilirken tekrar baştan okunur ve incelenir. Kontrol işlemini tercümeyi yapan tercüman, başka bir tercüman ya da bir editör yapabilir. Tercüme bürolarında bu genelde büronun çalışma şekline bağlıdır. Çoğu durumda tercüme öncelikle onu yapan kişi tarafından kontrol edilir. Ardından ikinci bir göz olarak tercümeyi bir editör inceler. Kontrol işleminde ana dili çevirinin hedef dili olan bir editör tarafından yapılması tercih edilmektedir. Tercümenin tercümeyi yapan kişi haricinde başka biri tarafından kontrol edilmesi çok önemlidir. Yapan kişi kontrol aşamasında kendi hatalarını fark edemeyebilir. İkinci göz olarak diğer kişi bunları fark ederek gerekli müdahalelerde bulunabilir.

Kontrol işlemi nasıl yapılır? Aşamaları nedir? Her tercüman ya da her tercüme bürosu farklı bir yol izleyebilir. Uygulamada farklı kontrol sistemleri ve kriterleri mevcuttur.  Yaygın olan kontrol yani redaksiyon süreci okuma ve denetim sürecini (imla, yazım, gramer vs.) anlatım bozuklarının (gereksiz sözcük kullanımı, sözcüğün yanlış yerde kullanımı, anlam karışıklığı vs.) giderilme sürecini ve terminoloji uyumluluğunun denetlenmesini kapsar. Doğru terminoloji kullanımının denetimi özellikle belirli bir uzmanlık alanına (teknik, tıbbi, hukuki, vs.) ait metinlerde vazgeçilmezdir.

Her tercümenin tamamlandıktan sonra metin türüne ya da zorluk derecesine bakılmaksızın kontrol edilmesi gerekir. Kontrol yani redaksiyon hizmetini ilave ücret ödemeden alabilir miyiz? Buna basit bir şekilde evet ya da hayır diyemeyiz. Tercüme büroları arasında bu hizmeti ücretsiz sunan da ilave ücret talep eden de vardır. Ancak yaygın olan uygulama şu şekildedir: Tercüme bürosu tercümeyi kendi yaptıysa genellikle kontrol hizmetini ücretsiz sunmaktadır. Fakat tercüme bürosuna dışarıda yapılan bir tercüme kontrol için getirildi ise bu mutlaka ücretlendirilmektedir. Bu nedenle işin başında doğru tercüme bürosu seçimi yaparsak kontrol için ayrıca bedel ödemek zorunda kalmayız. Kontrol hizmeti, tercüme hizmetiyle eşdeğer fiyatlandırmaya sahiptir. Hatta çoğu durumda bir tercümeyi kontrol etmek onu baştan yapmaktan daha zordur.