İngilizce Tercüme Nasıl Yapılır?

İngilizce bilen birçok kişi “Ben de tercüme yapabilirim. Bunda ne var ki?” der. Peki tercüme yapmak gerçekten bu kadar kolay mı? Her İngilizce bilen kişi tercüme yapabilir mi? “Yapabilir.” ama “Nasıl yapar?”, “İyi mi yapar, kötü mü yapar?”. İşte burada cevaplamamız gereken sorular bunlardır. Bu yazımızda İngilizce tercüme nasıl yapılır, hangi becerilere sahip olunması gerekir gibi
sorulara yanıt bulmaya çalışacağız.

Tercüme işi bazı kişilerce hafife alınmaktadır. En çok hafife alan kişiler ise dil bilen kişilerdir. “Benim de İngilizcem var. Ben de tercüme edebilirim.”, “Aslında tercümesini ben de yapardım ama vaktim yok.” diyenlere biz tercümanlar sıkça rastlıyoruz. Oysaki tercüme yapmanın kendine has bir tekniği var. Tercüme yapmak dil bilmekten öte birçok vasıf gerektiriyor. Bu nedenle yıllardır üniversitelerde okutuluyor ve “yeminli tercüman” denilen bir kavram var. Tercüme yapmak dil bilmekten çok öte bir iştir. Tercümenin nasıl yapıldığına en yaygın dil olan İngilizce dili üzerinden daha yakından bakacağız.

Uluslararası bir dil olması sebebiyle İngilizce birçok kişi tarafından kullanılan ve bilinen bir dildir. Bu nedenle İngilizce dili tercümesi en çok yapılan diller arasında yer alıyor. İngilizce tercüme yapabilmek için en başta hem İngilizce hem de Türkçe diline iyi değil çok iyi derecede hakim olmak gerekiyor. Kelime dağarcığının zengin olması ve iyi konuşma yetisi asla yeterli değildir. Tercüme tekniklerini bilmek ve en az 2-3 uzmanlık dalında (hukuk, iktisat, mühendislik, tıp, vs.) terminolojiye vakıf olmak ve tercüme yapılan dillerin kültürünü yakından tanımak gerekiyor. Prof. Dr. Asalet Erten “Çeviride Kültürel Etkenler” makalesinde aşağıdaki örneği vermektedir: “Kahvaltı kelimesi evrenseldir fakat içerdiği kültürel anlam farklıdır. Türkler için kahvaltı denilince öncelikle peynir, ekmek, zeytin ve çay gelir ama bir İngiliz için “bacon and eggs” kahvaltıda anlam taşır. Kültürel objeler de uluslara göre değişik anlam çağrıştırırlar.”

Tüm bunları dikkate alacak olursak “Her tercüme, tercüme değildir.” diyebiliriz. Bu durumda İngilizce dilinde tercüme yapabilmek için yukarıda sözü edilen vasıflara sahip olunması vazgeçilmez bir koşuldur. Bir tercüme ancak bu koşulların sağlanması durumunda kalitelidir, işlevseldir ve bir amaca hitap eder. Aksi taktirde mesleği tercümanlık olmayan birinin yaptığı bir tercüme vasat bir işten öteye gidemez. Neticede “Benim de İngilizcem var. Ben de tercüme edebilirim.” demenin işin gerçeğiyle uzaktan ya da yakından alakası yoktur. Tercüme başlı başına bir meslek dalıdır ve sadece işin erbabı kişilerce yapılmalıdır.